का साजरा केला जातो राष्ट्रीय मतदार दिन ?

जानेवारी महिन्यात महत्वाचा असा एक राष्ट्रीय सण २६ जानेवारीला साजरा केल्या जातो; परंतु फार कमी लोकांना २५ जानेवारीचे दिनविशेष माहिती आहे. २५ जानेवारी हा मतदार दिन म्हणून भारतभरात साजरा केला जातो. गणराज्य दिनाच्या एक दिवस आधी मतदार दिन साजरा करण्या मागचे कारण असे की भारताने आपले संविधान स्वीकारण्याच्या एक दिवस आधी निवडणूक आयोगाची स्थापना करण्यात आली. भारत हा लोकशाही प्रधान देश आहे. जगातील सर्वात यशस्वी लोकशाही म्हणून आपल्या भारत देशाकडे पाहिले जाते. ही लोकशाही यशस्वी करण्यामागे येथील नागरिकांचा म्हणजे मतदारांचा मोलाचा सहभाग आहे. कारण मतदारच आपल्या मतदानाव्दारे लोकप्रतिनिधींची निवड करत असतात.

अधिकाधिक तरुण मतदारांना राजकीय प्रक्रियेत भाग घेऊन प्रोत्साहित करण्यासाठी भारत सरकारने दरवर्षी 25 जानेवारीला “राष्ट्रीय मतदार दिन” म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला आहे. आयोगाच्या स्थापना दिनानिमित्त जानेवारी २०११ पासून याची सुरुवात करण्यात आली आहे.

पंतप्रधान मनमोहन सिंग यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत यासंदर्भात कायदा मंत्रालयाच्या प्रस्तावाला मान्यता देण्यात आली, 

वयाच्या १८  व्या वर्षी आलेल्या नवीन मतदारांचे निरीक्षण करून मतदार याद्यांमध्ये नावनोंदणी करण्यात कमी रस दाखवत असल्याचे त्यांनी सांगितले की काही विशिष्ट प्रकरणांमध्ये त्यांची नावनोंदणीची पातळी २० ते २२ टक्क्यांपर्यंत  कमी आहे.

“या समस्येचा प्रभावीपणे सामना करण्यासाठी निवडणूक आयोगाने देशातील..5 लाख मतदान केंद्रांपैकी दर वर्षी १ जानेवारीपर्यंत ३१ 18 वर्षे वयोगटातील सर्व पात्र मतदारांची ओळख पटविण्यासाठी जोरदार सराव करण्याचा निर्णय घेतला आहे. 

अशा पात्र मतदारांना वेळेवर नावनोंदणी केली जाईल आणि दरवर्षी 25 जानेवारीला त्यांचे मतदार फोटो ओळखपत्र (ईपीआयसी) दिले जातात .  या उपक्रमामुळे तरुणांना सबलीकरणाची, अभिमानाची भावना मिळेल आणि त्यांना त्यांचा मताधिकार वापरण्याची प्रेरणा मिळेल अशी अपेक्षा आहे. .

"मतदार अभिमान बाळगा - मत देण्यासाठी सज्ज" या लोगोसह नवीन मतदारांना बॅज देण्यात येईल, असे त्या म्हणाल्या. शेवटच्या मतदारांपर्यंत पोहोचण्याची आणि माहिती व नैतिक मतदानास प्रोत्साहित करण्याच्या प्रेरित करणारा आहे . . राष्ट्रीय पारितोषिकांना निवडणूक प्रक्रियेत व प्रक्रियेत उत्कृष्टता, कौशल्य आणि नवकल्पना दिल्या जातात. हे पुरस्कार निवडणूक यंत्रणा, सरकारी विभाग , एजन्सी , पीएसयू, सीएसओ आणि माध्यमांनी दिलेल्या योगदानास मान्यता देतात. सर्वात मोठा आनंद भारतातील तरुण मतदारांमध्ये दिसून येतो.